Zimna wojna z ZSRR spychała takie porównania w cień; najważniejsze było przeciwstawienie Wolnego Świata - komunistycznej ułudzie, Ameryka, nawet jeśli miała wstydliwe strony, przewodziła walce z ustrojem niewoli. Jej krytykę, zwłaszcza po naszej stronie żelaznej kurtyny, kwitowano by śmiechem, na zasadzie - "A u was biją Murzynów!". Kiedy Rosja przestała się wydawać jakimkolwiek zagrożeniem, rozdźwięki wśród sojuszników NATO (patrz artykuł "Rów Atlantycki", POLITYKA 8/03) zwróciły uwagę na polityczny rozjazd Ameryki i Europy. Dziś sprawy zaszły dużo dalej. Coraz więcej w świecie głosów o głębszych różnicach po obu stronach Atlantyku, o różnicach wyznawanych wartości: może przedział Oceanu i przedział historii stworzył dwa odrębne