programy nauk humanistycznych i zaostrzono kontrolę nad uczniami. Metoda nadzorowania i szpiegowania młodzieży jeszcze dotkliwiej dać się miała we znaki studentom uniwersytetu.<br>Równolegle ciągnął się spór o ustawodawstwo małżeńskie. W 1825 r. sejm przyjął ustawę nieco bardziej liberalną w porównaniu do projektu z 1818 r.: kasowano śluby cywilne, lecz utrzymano jurysdykcję sądów państwowych w sprawach małżeńskich.<br>Kościół odmówił stosowania się do tej ustawy. W 1830 r. na ostatnim sejmie Królestwa rząd poszedł biskupom na rękę i wniósł następną z kolei nowelę, uwzględniającą postulaty kleru. Tym razem projekt odrzuciła izba. Broniąc swych przywilejów, odrzucając próby narzucenia sobie państwowej kontroli, Kościół szukał sojuszu