stosunkowo krótki okres pobytu w Rzymie. Oprócz studiów nad antykiem, renesansem i barokiem poznawał problemy społeczne miasta, odwiedzał biblioteki - również słynną Bibliotekę Watykańską, zwiedził Kaplicę Sykstyńską, odbywał wędrówki po Zatybrzu, poznając życie prostego ludu. 10 lipca 1858 roku przyjął go papież. Modlił się u grobu św. Stanisława Kostki, zwiedził celę klasztorną, w której zmarł nasz święty. Najchętniej jednak spacerował wśród ruin lub podziemnymi korytarzami katakumb. <q>Najbogatsze muzea Europy nie uczą tyle, co jedna po mieście nieśmiertelnym przechadzka</> - stwierdził. Codzienne wędrówki pośród ruin skłaniały do refleksji nad minioną wielkością Imperium Romanum, do formułowania ocen, jak ta zawarta w <name type="tit">Kartkach z podróży</>: <q>Rzym