całkowicie naturalne przekonanie, że skoro w kraju niesuwerennym wszyscy ich zachęcali do aktywnej obecności w życiu publicznym, to w Polsce niepodległej, do powstania której walnie się przyczynili, sytuacja Kościoła może być tylko lepsza. I nagle spotykają się z dosyć szerokim i agresywnym oporem. To budzi frustrację i podejrzliwość, że różne kręgi potraktowały Kościół instrumentalnie, i teraz, kiedy poczuły się pewniej, starają się Kościół wyrzucić poza nawias społeczeństwa. Po drugiej stronie - jak się domyślam - rozumowano w taki sposób: Kościół w tych nienormalnych czasach PRL uzyskał wielki prestiż i ogromne wpływy, teraz, kiedy czasy znormalniały, powinien się ograniczać, a tu widzimy, że energicznie