przekazu typowy dla naszej dawnej inteligencji kult tekstu literackiego stracił swoją podporę.<br>Wywołany tymi wszystkimi zjawiskami kryzys pedagogiki, kryzys o światowym zasięgu i przejmującej głębi, sprawił, że najważniejsza rola i funkcja społeczna inteligencji, jako wyróżnionej warstwy, została zakwestionowana przez sam bieg wydarzeń, przez rozwój społeczny. Upadek dawnej inteligencji polskiej, jej kres jako wielkiej elity, nauczyciela i przewodnika narodu, do której i z pochodzenia, i z obranej własną decyzją roli społecznej należałem, dotyczył tedy także i mnie. Musiałem uznać, że w moim kraju zwyciężyło drobnomieszczaństwo, klasa u nas bezpośrednio chłopskiego pochodzenia, a więc ciągnąca za sobą fatalne chłopskie tradycje, przez historię urobione