średnich".<br>Opozycja między wiekami średnimi a renesansem niewątpliwie istnieje, ale nie jest to opozycja, której człony można by było opatrzyć niezmiennymi znakami ujemnymi i dodatnimi. Jeśli w toku tych rozważań padnie nieraz określenie "przełom renesansowy", to nie znaczy, że był to przełom momentalny. Jeśli będzie mowa o zdobyczach i osiągnięciach kultury odrodzenia, to nie znaczy, że średniowiecze było epoką zacofania i ciemnoty.<br>U schyłku średniowiecza słowo &lt;foreign lang="lat"&gt;renovatio&lt;/&gt; oznaczało odnowienie i odrodzenie się człowieka w duchu chrześcijańskim. Św. Franciszek z Asyżu (1182-1226), założyciel Zakonu Braci Mniejszych (1210), przeciwstawił się sformalizowanej i dogmatycznej dewocji w imię pogodnej i miłującej przyrodę i człowieka