rozbiorów brała niewielki udział w życiu politycznym Polski. Od Wiosny Ludów na Pomorzu Gdańskim datuje się żywsza aktywność różnych grup społecznych, wzorująca się na sąsiedniej prowincji poznańskiej. Próba stworzenia siły zbrojnej, podjęta wiosną 1848 r., głównie w ziemi chełmińskiej, uległa wprawdzie stłumieniu, za to Pomorze włączyło się w nurt działań legalnych: w pierwszych wyborach obrało do Berlina 5 posłów polskich, wzięło dosyć gromadny udział w Lidze Polskiej, rozbudowało prasę w języku ojczystym, zwłaszcza przeznaczoną dla ludu. Co więcej, ta narodowa aktywność na Pomorzu nosiła charakter bardziej demokratyczny niż w Poznańskiem. Polskie ziemiaństwo było tu mniej liczne i mniej wpływowe; kuria biskupia