W roku 1648, kiedy to już wojska polskie poniosły klęskę pod Żółtymi Wodami, w gdańskiej drukarni tłoczono dziełko łukasza Opalińskiego, Obrona Polski. Czytelnik mógł się z niego dowiedzieć, że Polska jest mocarstwem, któremu nikt nie będzie w stanie sprostać. W trzysta lat później, parę zaledwie miesięcy przed klęską wrzeźniową, Juliusz łukasiewicz, nasz ówczesny <page nr=40> ambasador w Paryżu, ogłosił wWarszawie broszurę pod takim właśnie tytułem (Polska jest mocarstwem), zaliczającą ją do dziesięciu najpotężniejszych państw świata. Kto więc pamięta szok wywołany ową klęską, temu łatwiej będzie zrozumieć nastroje "panów Pasków" po opanowaniu przez Karola Gustawa dwóch kolejnych stolic Rzeczypospolitej: Warszawy i Krakowa. Dzięki temu