z późnego karbonu Kansas. Prócz otworów skroniowych, takich jak u Archaeothyris, miał również parę otworów w dachu czaszki. Zarówno Petrolacosaurus, jak i jego permscy potomkowie (północna Araeoscelis czy Heleosaurus z Gondwany) były to drobne, zapewne owadożerne zwierzęta wielkości jaszczurki. W końcu permu zaznaczyła się w tej gałęzi tendencja do zaniku łuku kostnego ograniczającego od dołu otwory skroniowe. Przystosowane do życia wodnego formy gadów o takiej czaszce dały początek plezjozaurom, plakodontom i ichtiozaurom, ważnym i przedstawianym już grupom mezozoicznego nektonu. Dodatkowe ruchome połączenia między kośćmi przy zaniku łuku jarzmowego cechują jaszczurki, których wyodrębnienie nastąpiło we wczesnym triasie (ryc. 13.12). Jedyna archaiczna