wyżywienia Francji, Anglii czy Niderlandów (Polska "śpichlerzem kontynentu"). W XVIII wieku doszła do tego teza, iż istnienie Rzeczypospolitej stanowi niezbędny warunek równowagi europejskiej, stąd też nawet w interesie sąsiednich mocarstw jest jej zachowanie. Wcielenie do Rosji, Austrii czy Prus wzmocniłoby w niebezpieczny sposób potęgę jednego z tych państw.<br>Zgubna rola magnaterii Nie najmniej ważną przyczyną owego zaniku wśród elity politycznej odpowiedzialności za losy Rzeczypospolitej była rosnąca w niej przewaga magnaterii. W tym samym czasie, kiedy Kościół lansował &lt;page nr=71&gt; tezę o wyższości ojczyzny niebiańskiej nad doczesną ("jeśli zginie ziemska, przy wiecznej się ostoimy"), słudzy i dworzanie różnowierczych magnatów zwykli byli przedkładać ich interesy