Moralistyce i nauce poświęcone były jedynie opowiastki wiejskie dodane do Pielgrzyma w Dobromilu.<br> Odrębne miejsce należy poświęcić problematyce rycerskiej, występującej w Malwinie, Bercie i Rozwindzie (wkładka do Niektórych zdarzeń), w nie dokończonej, zachowanej jedynie w wersji francuskiej opowiastce pt. Herminé et Phebé, wreszcie w eseju poświęconym Marii Stuart, uwzględniającym szeroko malowniczą scenerię gotycką. Utwory wymienione są reprezentatywne dla puławskiego nurtu złotego gotyku, a zatem kultu rycerstwa i rycerskiego systemu wartości, aczkolwiek chętnie posługują się i elementami sensacji. Puławy na początku XIX w. były ośrodkiem promieniowania poglądów o konieczności reaktywizacji ideałów średniowiecznego rycerstwa. Mit rycerski określał nie tylko dążenia czułych bohaterów, ale