kontrreformacją, to raczej z jej wczesną fazą, pełną niepokoju, rozdarcia, wątpliwości, z fazą, w której Kościół nie miał jeszcze sprecyzowanego programu polityki kulturalnej.<br>To wszystko nie znaczy, że we Włoszech całą sztukę wieku XVI można nazwać manierystyczną. Manieryzm to raczej nazwa prądu niż nazwa epoki. Nie znaczy to dalej, że manieryzm był jednolity. Trudność wyodrębnienia nurtu manierystycznego polega m.in. na tym, że był on znacznie mniej teoretycznie skodyfikowany niż klasycyzm renesansowy. Zresztą byli malarze, którzy w teorii opowiadali się za klasycyzmem, a w praktyce zdradzali klasycyzm na rzecz manieryzmu (np. Vasari). Inni - zależnie od gatunku - manierystami bywali w kompozycjach, klasykami