niechęci Kraszewskiego do Wielopolskiego zazdrością o piękną panią Kellerową - co powtarzała warszawska plotka - było uproszczeniem. Broszura pisarza Sprawa polska... wystarczająco tłumaczyła tę niechęć, program niepodległościowy był najbliższy emocjonalnie Kraszewskiemu, poza tym pisarz liczył się bardzo z niepodległościową opinią.<br>Z tą opinią liczyła się zresztą cała prasa prywatna, która zachowywała irytujące margrabiego milczenie o jego reformach. Oblicze tej prasy wyznaczały dwa czynniki: cenzura prewencyjna i obecność czytywanej dość powszechnie i oddziałującej na opinię prasy tajnej. Prasa tajna mogła atakować redaktorów prasy jawnej i potępiać ich (jak np. Józefa Keniga za artykuł po zamachu na Lüdersa). Dla prasy jawnej natomiast już sama obecność