dezinformacja na własny użytek płynęła w górę znacznie szybciej; strach nie pozwalał na szczery rachunek sumienia. Przywódca kurczowo trzymał się władzy, jak długo zdołał wytrwać w sensie fizycznym i politycznym, a zastąpienie go innym było zwykle wynikiem wyczerpującego konfliktu politycznego, który doprowadzał do skrajności wspomniane wyżej tendencje manichejskie. Brak odpowiednich mechanizmów wymiany przywódców, którzy kiepsko wywiązywali się ze swych zadań, sprawiał, że faktyczne sprawowanie władzy, a nie powodzenie lub niepowodzenie linii politycznej, stawało się kluczowym kryterium trwałego przywództwa.<br> Jeszcze istotniejsze były filozoficzne korzenie fiaska. W ostatecznym rozrachunku polityka ˇ marksistowsko-leninowska wywodziła się z zasadniczo błędnego pojmowania historii i zgubnie fałszywego rozumienia