percepcji, zwłaszcza typu ankietowego, jest nieuwzględnianie faktu, iż każdy człowiek dysponuje jemu tylko właściwym aparatem pojęciowym, innym poziomem inteligencji, zarówno abstrakcyjnej (mierzonej np. wskaźnikiem IQ), jak i społecznej (umożliwiającej sprawne działanie i kształtującej umiejętność znalezienia się w świecie), jak też indywidualnym słownictwem. Skutkiem tego jest często obserwowana bezużyteczność badań ankietowych, mimo że były one przeprowadzone lege artis. O ile w wywiadach bezpośrednich typu face by face istnieją sposoby poznania, czy osoba pytana naprawdę myśli to, co mówi, np. znaną w psychologii metodę interpretacji mimiki, gestów, a zwłaszcza zachowania się źrenic, a tym samym korygowania wypowiedzi, to w badaniach ankietowych pewne możliwości korekty mogą