trakcie jej trwania. Powstawały także utwory tego gatunku napisane później, poświęcone pamięci jej ofiar (grupa II.3). Uniwersalne przesłanie zawiera Requiem (1946/59) Maciejewskiego, komentowane przez twórcę: &lt;q&gt;"Pod koniec wojny postanowiłem skomponować dzieło, które stałoby się jednym z nielicznych przyczynków utrwalenia w ludzkiej świadomości przeświadczenia o tragicznym nonsensie wojen &lt;gap&gt;. Użycie monumentalnej formy ŤRequiemť wydawało się środkiem najbardziej odpowiednim dla wyrażenia rzeczy dla człowieka najważniejszych i najistotniejszych"&lt;/&gt; &lt;gap&gt;. Penherski swoją &lt;name type="tit"&gt;Missa abstracta&lt;/&gt; (1966) poświęcił "&lt;q&gt;Pamięci ofiar wymordowanych w Kragujevcu [Kragujevac, Jugosławia] 21 października w 1941 r. ­ w 25-tą rocznicę&lt;/&gt;" (dedykacja umieszczona na partyturze utworu).<br>&lt;q&gt;"Tym, którzy wspinali się ku szczytom i przedwcześnie