Spory o istotę wolności, które rozgrywają się w nowo-żytnej filozofii od czasów Kartezjusza, były czymś więcej niż sporami o samą wolność. Sposób stawiania i sposób rozstrzygania pytania o wolność promieniował na sposób traktowania wielu innych zagadnień filozoficznych, takich jak pojęcie Boga, sens rozwoju historycznego, problem granic poznania naukowego oraz na odwrót - sposób rozwiązywania tamtych problemów wyznaczał zasadniczy kierunek rozwiązania problemu wolności. Ogólny kontekst teoretyczny, a nawet praktyczny sporu nie tylko nadawał pytaniu o wolność metafizyczną głębię, lecz także znaczenie sporu dramatycznego, bo wciąż na nowo aktualnego.<br>Jakiż to był kontekst?<br>1. Najpierw tworzył i wyznaczał jego granice spór nowożytnego racjonalizmu z