zburzyła fundamenty dawnego ładu, zdeklasowała całe warstwy społeczne i dała pożywkę totalitarnym ideologiom, które po wojnie mogły urzeczywistniać swe obłąkane utopie: najpierw bolszewicką w Rosji, a potem faszystowską (nie tylko we Włoszech) i nazistowską w Niemczech. Zresztą nowe państwa w Europie Środkowo-Wschodniej również nie były odporne na szowinizm i nacjonalistyczną wersję patriotyzmu.<br><br>Jednak tę katastrofę każdy w Europie przeżywał i zapamiętał inaczej. Wystarczy wziąć do ręki "Ogień" Barbusse'a, "Na Zachodzie bez zmian" Remarque'a, "W nawałnicy żelaza" Jüngera i "Podróż do kresu nocy" Celine'a. To z jednej strony. A z drugiej "Szwejka" Haszka, "Sierpień 1914" Sołżenicyna i - dajmy na to - "W