Może będzie z tego nareszcie wyciągnięta trwała nauka, że zdobycie rzeczywistej wiedzy o społeczeństwie zamkniętym jest przedsięwzięciem w dużej mierze beznadziejnym; a wyrokowanie o stanie społeczeństwa zamkniętego, o tym co myślą i czują, jak się odnoszą do ustroju obywatele państwa totalitarnego, graniczy z chiromancją. Bywa to czasem chiromancja błyskotliwa i nader pomysłowa, ale nie zmienia to jej zasadniczego charakteru czytania z kart, z ręki, ze szklanej kuli. Przy zachowaniu wszelkich proporcji i odrębnych "specyfik" - ZSSR nie jest Polską - znakomity pisarz Zinowiew ma w sobie coś z pomysłowego i błyskotliwego chiromanty jako krynica "gorzkiej, lecz realnej" odsłania swoje bardziej autentyczne oblicze w