temu dziwić: z chwilą kiedy szlachta przeszła na system wolnych elekcji, czymś trwałym i stabilnym stawała się &lt;page nr=66&gt; rzeczpospolita, a nie dynastia. Wazom, później zaś Sasom, chętnie przypominano, że stanowią składnik struktury państwa, które jest wieczne, w przeciwieństwie do monarchów z natury rzeczy śmiertelnych. Królowie musieli dawać wyraz swej odpowiedzialności przed narodem szlacheckim, podpisując odpowiednie zobowiązania (w postaci artykułów henrykowskich i paktów konwentów).<br>Szlachta zastrzegła sobie prawo wypowiedzenia posłuszeństwa monarsze, gdyby naruszył przyjęte i zaprzysiężone zobowiązania.<br>To jej niezbywalne prawo uznał już Zygmunt I, składając w latach 1530 i 1537 odpowiednie oświadczenia (w imieniu własnym oraz młodziutkiego Zygmunta Augusta). Tak więc ostatni