trzymające się pogaństwa plemiona słowiańskie najdalej na zachód wysunięte. Polacy i Czesi nie różnili się początkowo językiem, a przyjęcie chrześcijaństwa w obrządku łacińskim pozwoliło im znaleźć się w tym samym kręgu cywilizacyjnym. Jednak odrębne tradycje państwowości, antagonizmy narastające między obydwu państwami i stabilizujące się granice polityczne zdecydowały o rozwoju odrębnych narodów i odrębnych, choć bliskich sobie, kultur - polskiej i czeskiej. <br><br> Również w Słowiańszczyźnie wschodniej było aż nadto materiału na rozwinięcie się wielu narodów. W IX wieku istniały tam silne związki plemienne z książętami na czele, zajmujące obszary równe średnim państwom europejskim. Na południu toczyli między sobą walki Polanie, siedzący wokół Kijowa