siedziba rozpusty, nędznych knowań, politycznych intryg, miejsca poniżania ludzi szlachetnych. Taki duch przenikał pałac Nowosilcowa w Wilnie, zepsucie moralne naznaczyło pałac w Konfederatach barskich, mieszkanie Hrabiny: &lt;gap&gt;.<br>Czy będzie to pałac Senatora w Dziadach, czy podwileński pałac Hetmana w Horsztyńskim (zwany przez bohaterów także zamkiem), czy pałac Cencich w Beatryks Cenci - nie ma w nim wielkości, mitycznego ducha, który z zamku czynił symbol zamkniętych w nim tradycji.<br>Przeciwstawieniem zamku jest w dramacie romantycznym także dwór - polski, sentymentalny. Taki, w jakim upływało dzieciństwo Mickiewicza, Słowackiego, Norwida (nie ma podobnej idealizacji dworu u arystokraty-Krasińskiego). To nie we dworze rozgrywają się tragiczne wydarzenia, stanowi on