osadnictwo. W 1238r. siedziba zakonu znalazła się w Ludźmierzu, ale widać cystersi nie zagustowali w podhalańskim sąsiedztwie, bo niebawem wynieśli się do gorczańskiego Szczyrzyca, podobno wcześniej nękani przez zbójników. Zakonnicy zdołali założyć, poza Ludźmierzem, jeszcze dwie miejscowości - Krauszów i Rogoźnik. <br> Wieś nad Czarnym Dunajcem - choć zdominowana przez pobliski Nowy Targ - niebawem stała się głównym sanktuarium Podhala. Obiektem kultu jest czczona tutaj od blisko 600 lat drewniana figura Matki Boskiej, nazywana Ludźmierską Panią. Obecnie znajduje się w murowanym kościele, położonym nad brzegiem Czarnego Dunajca, wzniesionym w II połowie XIX wieku.<br> Właśnie w Ludźmierzu w 1865r. urodził się jeden z największych polskich pisarzy