sobą". Inaczej mówiąc, świat przestał być człowiekowi dany i zarazem stracił "przytulność", która pozwala zadomowić się w bycie.<br>Dając człowiekowi świat, Bóg dał mu zarazem poczucie bezpieczeństwa, to bowiem, co od Boga pochodzi, nie może być złe lub nieczytelne. Tak przynajmniej poucza tradycja.<br>Teraz jednak z danego kosmos stał się niejako człowiekowi - zadany. Musi on go sobie nie tyle wywieść z ciemności i chaosu ile po prostu - uporządkować. Ale reguły porządku może człowiek znaleźć we własnym tylko umyśle. Dlatego po zgrozie Pascala - czy doświadczenie Gombrowicza nie przypomina przerażenia "ogromem nieskończonych przestrzeni"? - przychodzi kolej na przedsięwzięcie z ducha Kanta.<br>Człowiekowi dostępne są