następnie Krakowa, w których zainteresowano się szybko tym młodzieńcem z głuchej, ciemnej prowincji, ujawniającym jednak wyjątkowe zdolności, talenty, głód wiedzy i pasję pisania. Wiele tym środowiskom, z wyboru postępowym i patriotycznym zawdzięczał, zastąpiły mu studia uniwersyteckie, o których zawsze marzył, ale na które nigdy się nie zdobył ze względu na niełatwe warunki życia i z uwagi na coraz liczniejsze obowiązki i ciągle nowe, pochłaniające go pasje pisarskie i organizacyjne. Przebywał co prawda krótkimi okresami w Niemczech i Francji, gdzie słuchał głośnych profesorów, m.in. w Berlinie Aleksandra Brücknera, ale nie były to systematyczne studia, raczej dość rozpowszechniony w tamtych czasach obyczaj