w latach osiemdziesiątych pojawiło się niewątpliwe arcydzieło tego gatunku (i arcydzieło polskiej krytyki literackiej w ogólności) Sygietyńskiego cykl portretów pisarzy francuskich; studia Sygietyńskiego nie mieszczą się we wzorcu portretu wypracowanym przez krytykę pozytywistyczną, ale też są dalekie od modelu, jaki miał zapanować na przełomie <page nr=138> XIX i XX wieku, zajmują one niewątpliwie miejsce osobne. Jeśli chodzi o portret pozytywistyczny i portret młodopolski, to łączyło je to, że w jakiejś mierze wynikały ze wspólnych założeń, gdyż w estetyce pozytywizmu kategoria ekspresji nie była kwestionowana i zajmowała poczesne miejsce, a w obu epokach dominowało zainteresowanie jednostkowym doświadczeniem pisarskim. Te zbieżności wpłynęły na żywotność gatunku