amerykańskiego oficera. Przeciwstawne typy kobiecości symbolizują przeciwstawne postawy. <br>Dwa światy. Europejski świat bolesnych doświadczeń, cierpienia, rozdarcia i świat jednoznacznych zasad - bezgrzeszność jako rezultat egzystowania w rzeczywistości nie skażonej historią. Marlena jest tragiczna i pociągająca w swym "upadku", lecz Jean Arthur ucieleśnia jasną energię odkupienia. Film wyraziście, acz nie bez melodramatycznych niuansów formułuje motyw powracający później w rozlicznych wariantach - Europa Wschodnio-Środkowa jako miejsce chore, strefa niebezpieczna, kraina dekadencji, psychicznych powikłań i mrocznych namiętności. Słowem rodzaj piekła. W podobnym świetle jawi się Berlin w "KABARECIE" Boba Fosse. Ucieczka z "Ziemi zarazy" niekoniecznie oznacza ocalenie. Zbiegowie "stamtąd" są naznaczeni. Prześladują ich upiory pamięci