absolutyzację demokracji liberalnej. Niebezpieczeństwo związane z taką postawą nie polega nawet na jej intelektualnym ograniczeniu, ale na tym, że uniemożliwia ona dostrzeganie zagrożeń i reagowanie na nowe odmiany dawnych sporów. Dobry zwłaszcza jest tu przykład reakcji na zmienioną sytuację po 1989 roku. Od państw, które dopiero wychodzą z czasów zniewolenia, oczekuje się nie tylko utworzenia instytucji demokratycznych, ale także społeczeństwa obywatelskiego. Zaskoczenie budzi fakt, że społeczeństwo obywatelskie nie wytwarza liberalnej kultury politycznej, co więcej, że samo społeczeństwo obywatelskie rodzi się powoli i w bólach. Mitologia jednego i jedynego liberalizmu doprowadziła zresztą do powstania złudzeń w trakcie walki o demokrację w państwach