bez zadawania innym istotom bólu - a doskonałym altruizmem byłoby chyba samobójstwo - choć nie wiadomo, co by o tym powiedziały komórki naszego organizmu. Zdziechowski nie głosił naturalnie samobójstwa ani powrotu do nirwany. Nie głosili tego również teologowie rosyjscy. Ale dla nich, jak np. dla Sołowjowa, Chrystus był zasadą kosmiczną - nie tylko odkupicielem ludzkości, ale wszelkiego stworzenia, a więc i muchy, i mrówki. A Zdziechowski chciał włączyć w katolicyzm wpływy filozofii pesymistycznej i na audiencji u papieża Piusa X bronił jej dobroczynnych skutków, gdyż dzięki niej <q>„żywiej uczymy się czuć istotę chrześcijańskiego poglądu na świat, którą wyrażamy w codziennej modlitwie, nazywając ziemię