budowania nowej wiedzy o samej sobie dostarcza autorce najświeższe doświadczenie, stanowiące wymowną, poglądową i bolesną lekcję na temat przestrzeni egzystencji: przestrzeni prywatnej i publicznej, bezpiecznej i zagrożonej, na temat różnic pomiędzy nimi, ich zazębiania się, ich przeobrażania jednej w drugą i niemożliwości zbudowania trwałych enklaw. Ciemnia jest kroniką stanu wojennego - odmierzaną właśnie gwałtownymi zmianami w przestrzeniach życia i pracy (zwłaszcza Domu i Gmachu - szkoły, w której zbiegają się wszystkie pogrudniowe wyznaczniki życia publicznego) - i, jednocześnie, kroniką dochodzenia do nowej samowiedzy poprzez porządkowanie przeszłości przy pomocy pamięci miejsc "przytrzymujących" czas, tak indywidualny jak zbiorowy. To nowe spojrzenie wydobywa spod chronologii wydarzeń historycznych