i poglądów - etykę opozycjonistów cechowała restrykcyjność. Będąc zalecaną normą postępowania indywidualnego oraz polityczną w istocie perswazją pożądanych zachowań zbiorowych, etyka ta stawała się (nolens volens) także swoistym systemem kontroli wszelkich indywidualnych wolności, które mogłyby okazać się formą nielojalności lub duchowego odszczepieństwa. Pomiędzy hasłami, które głosiła, a codzienną praktyką życia w okopach więcej było rozdźwięków niż harmonii.<br> Ten stan rzeczy najlepiej chyba ilustrują i pointują dzieje książki Michnika, pisanej "ku pokrzepieniu" w więzieniu mokotowskim. Jej historia jest pełna paradoksów, ale i znamienna dla swoich czasów.<br> Ewokowane przez autora postawy pisarzy i humanistów - otwarte, nacechowane tolerancją, uosabiające trudny ideał "ładnego różnienia się" - w