jako podarek, nie tylko smaczny, ale i piękny. Z zachodniej Europy piernik dotarł do Polski w XVII w. i szybko rozpowszechnił się na zachodzie kraju. Szczególna sławę zdobyli mistrzowie w Krakowie i Toruniu. Pobierali u nich nauki uczniowie ze środkowej i wschodniej Polski. Ukształtowały się wkrótce trzy ważne ośrodki przemysłu piernikarskiego, wspomniane Toruń i Kraków, a także Wrocław, z którym konkurowały inne miasta Dolnego Śląska. W początkach XVIII w. istniały już warsztaty piernikarskie na Śląsku i w Małopolsce. Surowe przepisy cechowe ograniczały swobodę ich działania, wkraczając nawet w szczegóły organizacji pracy, określając, ile klocków mógł posiadać warsztat. Każdy mistrz mógł dysponować