było niczyim triumfem ani klęską, było bolesnym aktem narodzin nowego społeczeństwa, które stawia oto tę tablicę.<br>Zapamiętam z Meksyku ten akcent położony na ból, czyli na cierpienie. Można historię świata rozpatrywać w kategoriach różnych cierpień zadawanych wciąż ludziom przez ludzi i w tradycji, którą nazywamy judeochrześcijańską, gdzie znalazło się pojęcie pierworodnego grzechu i skażonej natury człowieka. Na odwrotnym biegunie jest myśl oświeceniowa (a przede wszystkim sam Jean Jacques Rousseau), która dostrzegła człowieka jako czyściutką tablicę i przypisała mu rys niewinności.<br>Poglądy oświeceniowe legły u stóp Ameryki, a ludzie Nowego Świata uwierzyli w nie chyba głębiej i na dłużej aniżeli ci, którzy