sumą wielu uogólnień i uproszczeń. Trzeba tu podkreślić, że mamy do czynienia z pojęciem dynamicznym a nie statycznym. Społeczeństwo prymitywne podlega ciągle procesom rozwojowym takim jak różniczkowanie społeczne, ewolucja form rodziny, zmiany w instytucji własności, itd. Podobne przeobrażenia zachodzą w społeczeństwie nowoczesnym.<br>Dla potrzeb niniejszego artykułu ów "Rubikon", o którym piszę wyżej, określić można jako zastąpienie więzi rodowej i szczepowej więzią nadrzędną, nazwijmy ją "narodową". Nie bez powodu posługuję się tu cudzysłowem. Przykłady zaczerpnięte z rzeczywistości dzisiejszej Afryki i innych części świata, takich jak np. Nowa Gwineja, uczą nas, że wytworzenie się świadomości narodowej postępuje znacznie wolniej aniżeli tworzenie organizacji państwowej