sarmacką czkawką" tłumaczyli wszystkie, tak im nienawistne objawy oporu społecznego. Istotnie, z kultury politycznej szlachty można było brać mocno w niej zakorzenione przeświadczenie, &lt;page nr=334&gt; iż wszelka opozycja polityczna nie jest zbrodnią, ale spełnieniem obywatelskiego obowiązku wobec narzuconej narodowi władzy.<br>Ta zaś winna pochodzić z wolnego wyboru, i to od głowy państwa poczynając. Powołanie na drodze powszechnej elekcji drugiego prezydenta III Rzeczypospolitej stanowiło niejako nawiązanie do instytucji wolnych elekcji, którą zniosła dopiero Konstytucja 3 maja.<br>W pierwszym wydaniu wspomnianej już Kultury szlacheckiej...<br>(Warszawa 1983) pisałem, iż wolnościowe tradycje tej warstwy stanowiły na równi z ideałami romantyzmu podbudowę "wszelkich antytotalitarnych dążeń i wystąpień". W