dla dalszego istnienia systemu pańszczyzny i poddaństwa, a pochwałę przejściowej tolerancji z dążeniem do całkowitej rekatolizacji Rzeczypospolitej, tak i potępienie Corteza czy Pizarra nie przeszkadzało w aprobacie dla podboju Ameryki przez arcykatolickie mocarstwo (Hiszpanię).<br>W XVIII stuleciu, pod niewątpliwym wpływem idei oświecenia, zaczęto nader krytycznie pisać o metodach, jakie temu podbojowi towarzyszyły. Już z podręcznika geografii (1740) pióra księdza Władysława Łubieńskiego, późniejszego prymasa Polski, uczniowie dowiadywali się o Meksyku, iż Hiszpanie zastali ten kraj gęsto zaludniony i "dobrze rządzony". Tyrania i okrucieństwo Corteza oraz rządy hiszpańskie znacznie zmniejszyły liczbę jego ludności. W podobnym świetle przedstawiały podbój Meksyku podręczniki historii dla szkół