poprzez starcia międzypaństwowe, charakteryzujące cały wiek XIX, do właściwych naszemu stuleciu konfliktów ideologicznych.<br>Kresem ich jest koniec zimnej wojny i oto kończy się etap "zachodnich wojen domowych".<br>Ostateczne zamknięcie epoki postkolonialnej sprawia, że narody i rządy nie należące do kręgu zachodniego stają się pełnoprawnymi podmiotami dziejów a zasadnicza płaszczyzna konfliktów podnosi się na poziom międzycywilizacyjny.<br>Dlaczego? Najpierw dlatego, powiada Huntington, że międzycywilizacyjne różnice mają charakter nie tylko realny, lecz fundamentalny, będąc zakorzenione w czynnikach kulturowych, kształtujących się przez stulecia.<br>Choć różnica nie oznacza z konieczności konfliktu, historia uczy, że najgwałtowniejsze i najbardziej długotrwałe zmagania toczyły się pomiędzy cywilizacjami.<br>Po wtóre - świat maleje