państwowych, co prowadzi nieuchronnie do powstania dwóch odrębnych społeczności narodowych języka niemieckiego na terenie Niemiec poczdamskich. Rola państwa w powstawaniu odrębnych narodów w ogóle, a niemieckiego w szczególności, jest rzeczą znaną. Przypomniano sobie to po dwudziestu prawie latach istnienia dwóch państw niemieckich i pod koniec lat sześćdziesiątych zaczęto dostrzegać proces pogłębiania się odrębności społeczeństwa wschodnio- i zachodnioniemieckiego.<br>Opisanej specyfice sytuacji niemieckiej ulegały również Kościoły ewangelicki i katolicki Niemczech powojennych. Wplątane w okoliczności wynikłe z II wojny światowej, starały się one być namiastką jedności Niemiec, co musiało z natury rzeczy nadawać ich działalności mocny akcent polityczny. Płynęły stąd i płyną do dzisiaj różnorakie