wykładzie "Powrót sacrum" w 1973 r.). Tymczasem wydaje mi się, że nie ma konieczności w tej alternatywie: może jest jakaś droga poza tomizmem i poza manicheizmem? Wydaje się, że to jest dla chrześcijaństwa dzisiejszego bardzo zasadnicze i istotne: potrzeba &lt;page nr=15&gt; nam pewnej refleksji nad czasem, a jednocześnie trzeba nam uniknąć różnych pokus manichejskich.<br> Kołakowski potrzebuje wąskiej koncepcji racjonalizmu dla zbudowania dramaturgii myślenia pełnej paradoksów i nierozwiązywalnych sprzeczności. Może jednak są inne wyjścia? Niekoniecznie aż tak tragiczne? Można na przykład, idąc za Popperem, szukać rozwiązań w ramach racjonalizmu szerszego, "krytycznego", a nie tylko w ramach irracjonalizmu lub racjonalizmu wąskiego, który Popper nazywa "naiwnym