przeszłości Kościół był zdecydowanym przeciwnikiem demokracji, potępiając ustami papieży tendencje demokratyczne w świecie czy wręcz - jak było w przypadku rodzącej się demokracji włoskiej - tocząc z jej przywódcami wojnę. <br>To było uwarunkowane historycznie. Rewolucja Francuska jest bardzo istotną cezurą. Bezwzględna walka Rewolucji z Kościołem naznaczy stanowisko Kościoła do nowożytnego państwa na półtora wieku, aż do II wojny światowej, a i potem historyczne zranienia żywe będą w świadomości wielu ludzi Kościoła. Nie można jednak twierdzić, że Kościół jest strukturalnie przeciwnikiem demokracji. Sam, oczywiście, demokratyczny nie jest, ale współczesna liberalna demokracja bazuje na dwóch doświadczeniach: demokracji greckiej oraz chrześcijaństwie. I to chrześcijaństwo nadało demokracji