zazwyczaj świadome lub współświadome, takie jak m.in. zachowania rozrodcze, sposób poznawania otoczenia, skłonność do uczenia się, nawiązywanie kontaktów z innymi, zachowania zaczepno-obronne itp. Mają one głównie charakter działań samozachowawczych i są zazwyczaj modyfikowane kulturowo w stopniu znacznie silniejszym niż uwarunkowania wegetatywne. Współdziałania między wymienionymi typami są źródłem tzw. popędów, takich jak przyjemność, strach, ciekawość, ucieczka itp. (rys. 22) oraz taksji, czyli instynktownych reakcji na ludzi, przyrodę, wyrażających się w swoistych "odczuciach-zachowaniach", od reakcji pozytywnych, np. zachwytu, podziwu lub sympatii, do obrzydzenia, lęku i wrogości "na pierwszy rzut oka". Spośród taksji uwarunkowanych genetycznie szczególne znaczenie mają dla człowieka fototaksje