monetach (od 315 r.). Wpływ chrześcijaństwa zaznacza się najsilniej w dziedzinie ustawodawstwa państwowego. Od r. 324 mnożą się prawa inspirowane przez moralność chrześcijańską. Obowiązują surowe zarządzenia, których celem jest utrudnienie rozwodu i konkubinatu. W r. 325 &lt;name type="person"&gt;cesarz Konstantyn&lt;/&gt; znosi krwawe igrzyska cyrkowe i walki gladiatorów.<br>Niełatwo stwierdzić, jak dalece zmiany prawodawstwa państwowego wpływały na przemianę obyczajów i całokształtu kultury. Niektóre dawne zjawiska cywilizacyjne trwały nadał, jak na przykład walki gladiatorów, tak przecież sprzeczne z założeniami chrześcijańskimi. Mimo że oficjalnie były zakazane w IV w., wygasają dopiero w w. V. Pojawiły się nowe elementy cywilizacyjne, które wyrażały ściśle chrześcijańskie wartości: jałmużna, budowa