rozwój całej ludzkości. Ale właśnie, czy rozwój? Istnieją tu dwa, skrajnie przeciwne, punkty widzenia. Bardzo rozpowszechniony jest pogląd optymistyczny, głoszący, że rozwój społeczeństw jest rzeczą niewątpliwą. W społeczeństwie działają pewne prawa, które prowadzą ludzkość ku coraz to "wyższym formom". Społeczeństwo nowoczesne jest z pewnością "wyższe" od społeczeństw starożytnych. Pesymiści nie przeczą rozwojowi cywilizacji, ale przeczą rozwojowi moralności. Jeżeli porównamy nowoczesne obozy koncentracyjne ze starożytnym niewolnictwem, to nie wiadomo na czyją korzyść wypadnie to porównanie. <br> Rzecz w tym, że społeczeństwo można rozważać z bardzo różnych punktów widzenia. Można je traktować jako masę statystyczną bezdusznych elementów i wyznaczać (przynajmniej w zasadzie) entropię charakteryzującą