inaczej niż etnicznie identyfikować? Jak,<br>inaczej niż religijnie, określać się wobec protestanckich i<br>prawosławnych zaborców czy też wobec państwa agresywnego ateizmu?<br>Połączenie katolicyzmu i polskości jako form identyfikacji społecznej<br>narzucało się samo. Ale Polakiem-katolikiem po prostu się było. Jego<br>obecność w życiu publicznym polegała przede wszystkim na tym, by<br>przetrwać i jako Polak, i jako katolik. Polegała głównie na wierności.<br>W skali indywidualnej wymagało to niekiedy heroizmu. W skali społecznej<br>była to przede wszystkim postawa statyczna.<br> Dziś sytuacja się zmieniła. Polak-katolik posiada swe państwo. I<br>stają przed nim nowe pytania: jak być katolikiem w sferze publicznej<br>demokratycznego państwa? Co