II o anachronizm znacznie zmalała. Gdy przed parunastu laty opisał on krytycznie (co nie znaczy: wyłącznie krytycznie) sytuację świata współczesnego w Dominum et vivificantem, przez media przetoczyła sią fala oburzenia. Kiedy dziesięć lat później opisał tę sytuację w jeszcze mocniejszych słowach, krytyka była znacznie słabsza, a nawet pojawiło się wiele przychylnych komentarzy. Po prostu w ciągu owej dekady sporo symptomów erozji więzi międzyludzkich, sporo sytuacji niesprawiedliwości społecznej czy też sporo bardzo dwuznacznych osiągnięć nauki pokazało, że krytyka prowadzona przez Jana Pawła II nie płynie - jak powszechnie sądzono - z jego konserwatyzmu, ale raczej ma wymiar profetyczny. Coraz częściej zaczyna się mówić o