politycy nie wprawiliby go w zdumienie. Lecz gdyby Napoleon opóźnił swój powrót i zmartwychwstał przy końcu roku 1917 - jego zdumienie byłoby bezgraniczne. Na jednym krańcu Europy pojawił się bolszewizm - całkowicie nowy system zarówno myśli jak i rządu. Na drugim końcu świata Stany Zjednoczone, mocarstwo nie związane z Europą, którego potęga przyćmić miała wszystkie tradycyjne europejskie państwa i imperia. W roku 1917 historia europejska w jej dawnym sensie i stylu dobiegła kresu. Rozpoczęła się historia światowa. Był to rok Lenina i Woodrow Wilsona. Zarówno Lenin jak i Wilson odrzucali tradycyjne kryteria polityczne. Obaj głosili utopię: niebo na ziemi. Jest to data narodzin