Jakie świadectwo wolności daje u Bergsona rzeczona intuicja? "... Oto na próżno szukamy wytłumaczenia gwałtownej zmiany naszego postanowienia w widzialnych okolicznościach, jakie ją poprzedzają. Chcemy wiedzieć, na mocy jakich racji podjęliśmy decyzję i znajdujemy, że zdecydowaliśmy się bez racji, być może nawet na przekór racji. Ale to właśnie jest w niektórych przypadkach najlepsza racja. Bo spełniona czynność nie wyraża już takiej czy innej idei powierzchniowej, prawie zupełnie zewnętrznej w stosunku do nas, wyraźnej i łatwej do wysłowienia: ona jest odpowiedzią na całość naszych uczuć, naszych myśli i naszych najbardziej intymnych aspiracji, na tę szczególną koncepcję życia, która jest równoważna całemu naszemu doświadczeniu