Hiszpańskiego labiryntu Brenana jest jednostronna i mocno uproszczona. Uwzględnia jedynie te aspekty, które wiążą go z tradycyjnymi ruchami chłopskimi epoki feudalnej; wyolbrzymia jego niedojrzałość polityczną, tradycjonalizm i skłonność do stosowania zbiorowej przemocy. Z badań Ch. i L. Tilly wynika na przykład, że we Włoszech wystąpienia tego rodzaju byly przemyślane i racjonalne - dostosowane do niestabilnej sytuacji politycznej i rzeczywistych możliwości działania, a nierzadko przy tym skuteczne. Anarchizm agrarny nie ogarniał bynajmniej regionów najuboższych. Czynnik ekonomiczny odgrywał tu rolę drugorzędną. To nie głód czy jakiś endemiczny wirus rebelii skłaniał do działania wieśniaków z <orig>pueblos</> górzystej Andaluzji, lecz opór przeciwko rosnącej omnipotencji państwa, do