są obecnie, bardziej niż kiedykolwiek, podstawowymi składowymi europejskiej identyczności. Zamiast więc bronić uprawnień wynikających z państwa dobrobytu w ich obecnej formie, należy koniecznie rozważyć reformę całej tej koncepcji. Nie oznacza to w żadnym razie zdjęcia z państwa ciężaru odpowiedzialności za sferę społeczną i zaufania wyłącznie mechanizmom rynkowym. Ogólny kierunek takiej reformy jest jasny: należy pomóc społeczeństwom brać odpowiedzialność za siebie, z pewnym współudziałem państwa. W sferze usług społecznych należy dążyć w tym kierunku poprzez poszukiwanie różnych form współdziałania pomiędzy korzystającymi z usług, stowarzyszeniami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie i innymi składowymi gospodarki społecznej (spółdzielniami i związkami ubezpieczeń wzajemnych), organami administracji wszystkich szczebli, oraz