i najbardziej demokratyczny mechanizm kooperacji ekonomicznej, konieczny instrument cywilizacji, bez którego nie może funkcjonować gospodarka planowa. W czerwcu 1989 roku najbliższy doradca Gorbaczowa, Aleksander Jakowlew, powiedział wprost, że Marksowska wizja gospodarki <orig>bezrynkowej</> nie sprawdziła się w praktyce i że próby jej urzeczywistnienia stworzyłyby tylko wygodną bazę dla dyktatury. Tej otwartej rehabilitacji rynku towarzyszyło poparcie dla różnych form własności spółdzielczej i indywidualnej, torujące drogę idei prywatyzacji. W literaturze przedmiotu rozpowszechnił się zwyczaj przedstawiania reform Gorbachowa jako "próby powrotu do ducha, jeśli nie konkretnych instytucji NEP-u". Sam Gorbaczow przyczynił się do tego nieporozumienia przez próby powiązania swej polityki z ostatnią fazą myśli